رصدخانه های هوایی

اخترشناسان و دانشمندان از 1960 به فکر راه اندازی رصد خانه هایی شدند که بتواند با تفیکیک بالا و بدون نویزهای پیرامون جو زمین تصاویر داده ها را دریافت نمایند و تا جایی که می توانند این تلسکوپ ها از جو پیرامونی زمین (تروپوسفر) خارج نمایند اما سئوال این است که چرا و به چه […]

اشتراک گذاری
۱۴ شهریور ۱۳۹۴
1023 بازدید
کد مطلب : 1483

تلسکوپ های هوایی

اخترشناسان و دانشمندان از 1960 به فکر راه اندازی رصد خانه هایی شدند که بتواند با تفیکیک بالا و بدون نویزهای پیرامون جو زمین تصاویر داده ها را دریافت نمایند و تا جایی که می توانند این تلسکوپ ها از جو پیرامونی زمین (تروپوسفر) خارج نمایند اما سئوال این است که چرا و به چه دلیلی دست به چنین اقدام زدند.

ابتدای امر لازم است درباره جو زمین و آلودگی های آن کمی بدانید

شاید نیم نگاهی به اسمان داشته باشید. ماه و یا ستاره های درخشان را در پرتو نورهای ضائد شهرهای بزرگ دیده باشید؛ اما وقتی که ازشهر خارج می شوید با حجم عظیمی از ستارگان و اجرام درخشان در فضای آسمان شب بالای سرتان مواجه می شوید. آنگاه است که با آلودگی نوری آشنا می شوید.

حال خود را جای یک رصدگر آماتور و یا حرفه ای قرار دهید و می خواهد فلان صور فلکی و سیاره را رصد نماید، طبیعی است که این آلودگی آزاردهنده تر خواهد شد. حتی شاید لازم باشد برای یک رصد بهتر ده ها و یا حتی صدها کیلومتر از محل سکونت بشر دور شوید و دل به صحرا و بیایان بزنید.

فرض کنید شما دانشمند اخترفیزیک و پژهشگر سازمان هوا و فضا هستید و می خواهید آسمان بالای سر خود را در طیف های دیگر مانند مادون قرمز – فرا بنفش و ایکس مورد بررسی قرار دهید. این بار به علاوه آلودگی های دیگر جو پیرامونی زمین نیز عامل مزاحم برای رصدهای شما خواهد بود. چرا که جو پیرامونی یعنی تروپوسفر به خاطر دارا بوده %85 بخار آب و رطوبت و ذرات معلق کل جو زمین مانع از دسترسی صحیح امواج ارسالی از سوی ستارگان به زمین می شود. ضخامت تروپوسفر بالغ 17 کیلومتر (ارتفاع ابر 12 کیلومتر) است.

حال با در نظر گرفتن چنین مشکلاتی چه باید کرد؛ یا باید رصدخانه های پیشرفته با توان تفیکیک پذیری بالا ایجاد نموده که بتواند خطاها و نویزهای ایجاد شده به خاطر رطوبت و غبار را حذف نماید و یا اینکه برای تصویر برداری بهتر به فکر تلسکوپ هایی خارج از محدوده تروپوسفر بود.

در سال 1975 ناسا اقدام به ساخت تلسکوپ هوایی کایپر ( Kuiper Airborne Observatory) نمود.این تلسکوپ در محافل علمی KAO معروف گردید. این رصدخانه بر روی یک فروند هواپیمای C-141A Starlifter سوار شده و  مجهز به یک منعکس‌کنندهٔ Cassegrain نود و دو سانتیمتری بود که برای رصد آسمان در طیف 1 تا 500 میکرومتر طراحی شده بود. به عبارتی این تلسکوپ ترازی از جو زمین قرار می گیرد که استراتسفر (Stratospher) نامیده می شود

رصدخانه هوایی کایپر

رصدخانه هوایی کایپر

قابلیت پرواز این رصدخانه در ارتفاع 14 کیلومتری به هر نقطه از زمین این مزیت را داشت که از لایهٔ رطوبتی جو زمین فراتر رفته و امواج مادون قرمز از فضا را دریافت کند. این رصد خانه سال 1995 بازنشسته و به آن دیگر ماموریتی سپرده نشد.

سال ۱۹۹۰  شاتل دیسکاوری تلسکوپ فضایی هابل (Hubble Space Telescope) که به اختصار HST نامیده می شود را در ارتفاع 560 کیلومتری مدار زمین قرار داد. نام این تلسکوپ از نام کیهانشناسی به نام ادوین هابل گرفته شد.

تلسکوپ فضایی هابل

اگر چه هابل اولین تلسکوپ فضایی نبود ولی یکی از بزرگترین و پرکاربرد ترین ها به شمار می آید. این تلسکوپ طی اقدام مشترک ناسا و سازمان فضایی اروپا به فضا پرتاب گردید. هابل به حل بسیاری از مشکلات نجوم که دانشمندان قبل از در مدار قرار گرفتن آن با آنها دست و پنجه نرم می کردند کمک کند.

 

  • این تلسکوپ توانست فاصله میان ستارگان را دقیق تر اندازه گیری کرده و سرعت گسترش جهان را تنها با ۱۰ درصد خطا تخمین بزند.
  • همچنین هابل توانست سن جهان و راهی در پیشه رو دارد را اندازه گیری و به دست دهد که این نتایج ناقض بسیاری از نظریات قبلی بود.
  • تصاویر با دقت بالای این تلسکوپ امکان مشاهده چگونگی شکل گیری سیاه چاله ها را در کهکشان های نزدیک به ما را فراهم کرد و نیز توانست کهکشان هایی را که میلیاردها سال نوری از ما فاصله دارند را آشکار سازی کرده و درهای جدیدی از علم را برای دانشمندان بگشاید.
  • هابل هر روز بین ۱۰ تا ۱۵ گیگابایت تصویر برای ستاره شناسان ارسال می کند. حجم این داده ها تا کنون بیش از ۱۰ ترابایت بوده است.
  • هابل بیش از ۴۰۰۰۰۰ رصد جداگانه از اجرام آسمانی به عمل آورده است.
  • هزاران مقاله نجوم بر اساس اطلاعات هابل نوشته شده است.
  • هابل اولین تلسکوپ نوری بود که توانست از یک سیاه چاله تصویر برداری کند. این سیاه چاله جرمی معادل چندیدن میلیارد برابر خورشید دارد.
  • هابل برای اولین بار تصاویری واضح از تولد و مرگ ستارگان ارائه داد.
  • در سال ۱۹۹۴ هابل از برخورد ستاره ای دنباله دار با مشتری تصویربرداری کرد.
  • دور ترین و قدیمی ترین اجرام آسمانی نسبت به زمین که تا کنون نور آنها به زمین رسیده است نیز توسط هابل ثبت شده اند.
  • ثبت تصویری با فاصله ۱۳ میلیارد سال نوری از زمین
  • در ۹ ژانویه ۲۰۱۳ دورترین ابرنواختر شناخته شده، توسط تلسکوپ هابل کشف شد. فاصله این ابرنواختر حدود ۱۰ میلیارد سال نوری است

هزینه های سرسام آور و محدودیت های خواص هابل باعث نشد که فکر تلسکوپ ها و رصدخانه های استراتوسفری از ذهن دانشمندان حذف گردد.

شاید شما به وقور نام هایل را شنیده باشید و اطلاعات خوبی از این شگفتی دست ساز بشر داشته باشید. از این رو قصد دارم شما را با تلسکوپ استراتوسفری جدیدی به نام سوفیا آشنا نمایم

در سال 2007 کنسرسیوم مشترکی از آلمان (مرکز هوا و فضای آلمان) و آمریکا (ناسا) اقدام به ساخت رصدخانه ای همانند کایپر نمودند. نام این پروژه رصدخانه استراتسفری ستاره‌شناسی مادون قرمز (Stratospheric Observatory for Infrared Astronomy ) قرار گرفت که مخفف آن Sofia نامیده و در رسانه ها مطرح گردید.

رصدخانه هوایی صوفیا - sofia

سوفیا بر روی یک بوینگ 747 قرار گرفته و امکان پرواز تا ارتفاع 17 کیلومتری را داراست. این رصد خانه مجهز به یک منعکس‌کنندهٔ دو و نیم متری است که برای رصد آسمان در طیف ۱ تا ۶۵۵ میکرومتر طراحی گردیده است.

قابلیت پرواز در همه نقاط زمین و تصویر برداری مادون قرمز از همه زوایای کره سماوی (نیم کره بالا و پایین) از مزیت های سوفیا می باشد.

 

ویدویی از صوقیا

تلسکوپ بزرگ تر با شعاع دید وسیع تر نسبت به تلسکوپ های پیشین از ویژگی های سوفیا است.شکار صحنه های بی بدیل از آسمان در کارنامه سوفیا جای گرفته است.شما در ذیل برخی از تصاویر برداشتی سوفیا را می بینید

 

جستارهای وابسته :

صفحه رسمی هابل در ناسا

سایت رسمی هابل

صفحه رسمی سوفیا در ناسا

صفحه رسمی سوفیا در مرکز هوا و فضای آلمان

صفحه رسمی کایپر در ناسا

157 پاسخ به “رصدخانه های هوایی”

  1. امیر گفت:

    تو اون ارتفاع بدنه هواپیما باز میشه!
    ایول. حال کردم

  2. ali2001 گفت:

    aliii
    mamnon as matlabet

  3. ناشناس گفت:

    تلسکوپ فضایی چه ربطی به هوایی داره ؟

  4. ایمان رضایی گفت:

    فکر کنم قبل از کایپر هم رصدخانه هوایی داشته ایم

  5. moein گفت:

    baz amrica badeh….

  6. محمد جواد گفت:

    بسیار خوب
    موفق باشید

  7. بهرامی گفت:

    تلسکوپ – کامپیوتر – فرهنگ
    معلومه چه خبره آقای مهدی…

  8. ناشناس گفت:

    مطلب خوبی بود
    استفاده کردم

  9. لاله گفت:

    تمام مطالب سايت خوب هستند

  10. شراره گفت:

    دستتون درد نکنه

  11. سهيلا گفت:

    سلام به سايت ما هم سر بزنيد

  12. فاطمه گفت:

    واقعا ازتون ممنونم

  13. تينا گفت:

    تشکر ويژه از مديريت سايت

  14. سروش گفت:

    تشکر بسيار

  15. سولماز گفت:

    سلامخيلي خوب بود

  16. مريم گفت:

    کارتون حرف نداره

  17. آتوسا گفت:

    خوب بودممنونم ازتون

  18. ميثم گفت:

    ممنون هر روز سر ميزنم

  19. مينا گفت:

    دمتون گرم مرسي

  20. شراره گفت:

    سايت خوبي داريد

  21. زهرا گفت:

    کيفيت سايت عالي….

  22. نازي گفت:

    تشکر ويژه از مديريت سايت

  23. ناز گفت:

    مرسي از نوشته خوبتون

  24. سامان گفت:

    درود فراوانبسيار عالي

  25. مرتضي گفت:

    ممنون بابت اطلاع رساني.

  26. فاطمه گفت:

    کارتون حرف نداره

  27. سيروس گفت:

    وبمستر عزيز تشکر مي کنم بابت زحماتي که مي کشيد.

  28. اکبر گفت:

    عاليدستتون درد نکنه

  29. آتوسا گفت:

    ممنون از زحمات شما و سايت مفيدتون

  30. مرضيه گفت:

    خيلي دنبالش بودم-تشکر

  31. سروش گفت:

    خيلي دنبالش بودم-تشکر

  32. فرزين گفت:

    وقتتون بخير بسيار عالي بود

  33. شهاب گفت:

    خوب بودممنونم ازتون

  34. شهاب گفت:

    کارتون حرف نداره

  35. سولماز گفت:

    خيلي دنبالش بودم-تشکر

  36. داوود گفت:

    پست فوق العاده اي بود

  37. دني گفت:

    سلام .خيلي خوب بود

  38. فرزين گفت:

    وقتتون بخير .بسيار عالي بود

  39. شهين گفت:

    تمام مطالبتون خوب هستند

  40. فرزين گفت:

    zamanha.com تقويم ساليانه

  41. مينا گفت:

    کيفيت سايت عالي….

  42. سهيلا گفت:

    سايت زمان ها سايتي براي تقويم و تاريخ امروز

  43. فريبا گفت:

    کيفيت سايت عالي….

  44. سمين گفت:

    سايت زمان ها براي تقويم ساليانه

  45. محدثه گفت:

    سلام… .متشکرم

  46. مهسا گفت:

    درود – اگه بازم مثل اين داريد بگذاريد

  47. داوود گفت:

    درود – اگه بازم مثل اين داريد بگذاريد

  48. صحر گفت:

    ممنون هر روز سر ميزنم

  49. شهين گفت:

    خيلي دنبالش بودم-تشکر

  50. رسول گفت:

    تمام مطالبتون خوب هستند

  51. مرضيه گفت:

    خيلي دنبالش بودم-تشکر

  52. مرضيه گفت:

    کارتون حرف نداره

  53. سهيلا گفت:

    بسيار سپاسگذارم

  54. ممنون از مطلب عالی‌تون جناب عباسی مهر،

    برام خیلی جالب بود که ببینم چنین تلسکوپ‌هایی هم وجود دارند.

  55. مرتضي گفت:

    دستتون درد نکنه

  56. سولماز گفت:

    دستتون درد نکنه

  57. ناز گفت:

    ممنون بابت اين مطلب مفيد

  58. ممنون بابت اين مطلب مفيد

  59. صبا گفت:

    تشکر ويژه از مديريت سايت

  60. محمد گفت:

    دم شما گرم….

  61. سلام براي تبليغات به کدوم قسمت مراجعه کنيم

  62. نجمه گفت:

    اينجا هميشه پستهاي عالي داره ممنون

  63. خيلي دنبالش بودم-تشکر

  64. عيلرضا گفت:

    سلام… .متشکرم

  65. زهرا گفت:

    پست فوق العاده اي بود

  66. مينا گفت:

    تشکر ويژه از مديريت سايت

  67. محسن گفت:

    سايت خوبي داريد

  68. مهدي گفت:

    خوب بود .ممنونم ازتون

  69. آسيه گفت:

    دم شما گرم….

  70. داوود گفت:

    واقعا ازتون ممنونم

  71. ليلا گفت:

    تشکر ويژه از مديريت سايت

  72. رضا گفت:

    درود فراوان .بسيار عالي

  73. سروش گفت:

    تمام مطالبتون خوب هستند

  74. لاله گفت:

    سلام تشکر فراوان

  75. فاطمه گفت:

    کارتون حرف نداره

  76. کيوان گفت:

    درود فراوان .بسيار عالي

  77. رحمان گفت:

    درود — به من هم سر بزنيد

  78. شهين گفت:

    سلام تشکر فراوان

  79. علي گفت:

    درود — به من هم سر بزنيد

  80. سوگول گفت:

    پست فوق العاده اي بود

  81. آسيه گفت:

    مثل هميشه عالي بود متشکرم

  82. فرزانه گفت:

    درود فراوان .بسيار عالي

  83. پريسا گفت:

    ممنون هر روز سر ميزنم

  84. سعيد گفت:

    با سلام و تشکر از کار زيباتون

  85. فريت بار گفت:

    ممنون از مطالب خوبتون

  86. مجيد گفت:

    سلام… .متشکرم

  87. مرتضي گفت:

    دم شما گرم….

  88. شهاب گفت:

    تشکر بسيار

  89. ليلا گفت:

    تشکر فراوان

  90. ميثم گفت:

    سلام ممنون

  91. پريسا گفت:

    تمام مطالبتون خوب هستند

  92. عيلرضا گفت:

    پست بسيار خوب

  93. ليلا گفت:

    اينجا هميشه پستهاي عالي داره ممنون

  94. نجمه گفت:

    تمام مطالبتون خوب هستند

  95. فريبا گفت:

    واقعا ازتون ممنونم

  96. رحمان گفت:

    تشکر ويژه از مديريت سايت

  97. لاله گفت:

    کارتون حرف نداره

  98. شيما گفت:

    واقعا ازتون ممنونم

  99. مينا گفت:

    سايت خوبي داريد

  100. سامان گفت:

    تشکر فراوان

  101. شیوا گفت:

    عکس هایی که تلسکوپ هابل فرستاده واقعا قشنگن . عکس ها نهشون میده که جهان چقدر بزرگه و ما چقدر تنها

پاسخ دادن به فريبا لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *